لکوموتیوهای دیزلی
اخبار شرکت کویر واگن, مطالب آموزشی راه آهن

تاریخچه لکوموتیوهای دیزلی DC راه‌ آهن، EMD و GE

نوشته شده توسط مدیر سایت8 اسفند 1401

تاریخچه لکوموتیوهای دیزلی، EMD و GE

نزدیک دو دهه پس از احداث راه آهن سراسری و ورود و بهره برداری از ناوگان ریلی با لکوموتیوهای بخار، لکوموتیوهای دیزلی نیز در سال 1335 وارد کشور شدند. اولین آن‎ها لکوموتیوهای دیزلی 4 محوره G12 با موتور 12 سیلندر 567 بلووری و قدرت 1300 اسب از شرکت EMD متعلق به جنرال موتورز آمریکا بود. که جمع آنها تا 1341 به 136 دستگاه  رسید. این لکوموتیوها جایگزین لکوموتیوهای بخار خطوط اصلی شد.

پس از ورود اولین سری لکوموتیوهای G12 به تدریج ناوگان لکوموتیوهای دیزل با ورود نوع مانوری G8 با موتور 8 سیلندر 567 با 875 اسب بخار قدرت تکمیل شد. برای اولین بار 20 دستگاه لکوموتیو 6 محوره G16 با موتور 16 سیلندر 567 بلووری با قدرت 1800 اسب وارد کشور گردید. در نهایت سال 1350 اولین لکوموتیوهای 3300 اسب GT26CW با موتور 16 سیلندر توربوشارژری 645 به تعداد 51 دستگاه وارد شد. به تدریج به 240 دستگاه رسید.

تاریخچه لکوموتیوهای دیزلی پس از دفاع مقدس

پس از دفاع مقدس، فعالیت‎های اقتصادی و شرکت های بزرگ صنعتی و معدنی مجددا فعالیت خود را آغاز کردند. وزیر وقت راه و ترابری دو گروه از افراد با تجربه خرید خارج از بیرون راه آهن را مامور خرید لکوموتیوهای جدید کرد. گروه اول در خرید از شرکت جنرال الکتریک موفق  شد. این گروه قرارداد 64 لکوموتیو منعقد کرد.

برای تعیین موارد فرعی بدون تغییرات اساسی قرارداد، کار به راه آهن ارجاع  شد. در مذاکرات فنی بدون تغییر مشخصات اصلی توافق شده و با همان موتور، ژنراتور و تراکشن موتور، چند خواسته راه آهن مورد بررسی قرار گرفت. سیستم های حفاظتی و کنترلی لکوموتیو مذکور با تجربه تحلیل خرابی های توربوشارژر لکوموتیوهای جنرال موتورز و با موافقت GE تکمیل شد. بر اساس تجربه افزایش 50 درصدی کشش لکوموتیوهای GM در سال 69، قابلیت کشش بار لکوموتیوهای جدید با 100 درصد افزایش یافت. این قابلیت بدون افزایش قیمت از 1000 تن اولیه به 2000 تن در فراز 10 در هزار رسید.

تاریخچه لکوموتیوهای دیزلی از سال 1370 تا کنون

در سال 1370 در بازرسی لکوموتیوها در کارخانه سازنده مواردی مشاهده شد. این موارد نشان از بی توجهی سازنده به موارد تعهد شده در مذاکرات داشت.  به همین دلیل پیشنهادی در بازگشت از ماموریت به معاون فنی راه آهن داده شد. این پیشنهاد مبنی بر استفاده از حداکثر از ظرفیت کشش پذیرفته شده بود. یعنی 2000 تن برای ارزیابی کارایی واقعی و آشکار شدن کاستی ها در دوران گارانتی بود.

سال 1371  گروه نخست لکوموتیوهای خریداری شده (U30C) وارد کشور شد. مشکلات این لکوموتیو در دوران گارانتی آشکار  شد. با اثبات قصور شرکت GE، ساخت سری اول متوقف شد. مذاکرات برای رفع نواقص سری اول و مشخصات سری دوم آغاز گردید. این مذاکرات، منجر به لکوموتیو (C30-7) با همان موتور ولی قابلیت کشش بار 2800 تن در فراز 1 درصد گردید.

دومین تغییر اصلی، علاوه بر رادیاتور، با تغییر نوع تراکشن موتور، ژنراتور و بوژی فقط در لکوموتیوهای سری دوم از نوع C30-7، همراه بود. در این لکوموتیو قابلیت‎های استثنایی را نهادینه کرد. پس از سه دهه با وجود نگهداری و پشتیبانی ضعیف و به کارگیری پرفشار، اکنون همچنان در کارایی نزدیک دو لکوموتیو معادل و در قابلیت اعتماد و آماده به کاری، از لکوموتیوهای برتر ناوگان کشش راه آهن است. در صورت افزایش بار محوری لکوموتیو به 25 تن نیز می تواند پاسخگوی کشش بالاتر باشد.

مزایای لکوموتیو دیزلی

یکی از مهمترین مزایای این لکوموتیو بهره مندی از ترکشن موتور نوع 752AH است. این ترکشن در لکوموتیوهای آمریکا مانند C40-8 مورد استفاده بود. هر عدد از آنها با 1000 اسب قدرت می‎توانست 80 کیلو نیوتن یعنی تقریبا برابر 8 تن کشش را فراهم نماید. در خطوط آمریکا و بار محوری بالاتر با لکوموتیو 6 محوره کشش آن حدود 48 تن است. یعنی دوبرابر لکوموتیو GT26 کنونی توان دارد. علاوه بر این سیستم کنترل چسبندگی این لکوموتیو هم قابلیت 26 درصد یعنی 30 درصد بالاتر از نوع GT26 را داشت.

هرچند توان 1000 اسبی این ترکشن موتور که سالهاست بومی شده در لکوموتیو دیزلی ما مورد استفاده نیست. فقط گشتاور آن به کار گرفته می‎شود. اما این ترکشن در 73 لکوموتیو 6 محوره برقی نوع E60 با قدرت 6000 اسب توانایی بالای خود را از 1972 به نمایش گذاشت. (نوع 752AF با گشتاور 10 درصد کمتر) که مبنای ایده پلتفرم مشترک برقی آلستوم شد..

ادامه مطلب
واگن های باری
اخبار شرکت کویر واگن, مطالب آموزشی راه آهن

سوالات متداول درباره واگن های باری

نوشته شده توسط مدیر سایت9 دی 1401

واگن‎ های باری

شماره واگن های باری در ایران چگونه محاسبه می‎شود؟

شماره واگن‎های باری در ایران شش رقمی است. در انتهای آن، رقم هفتم به عنوان رقم كنترلی اضافه می‎شود. در این سیستم شماره‎گذاری رقم اول سمت چپ بیانگر نوع واگن، دومين رقم از سمت چپ بیانگر نوع سیستم ترمز و تجهیزات ترمزدستی، رقم سوم از سمت چپ نشان دهنده تعداد محور و سه رقم انتهایی بیانگر سریال واگن در مدل معرفی شده می‎باشد.

انواع واگن های باری را با رعایت اولين رقم سمت چپ 1- مسقف، 2- مسطح یا كمرشكن، 3- يخچال، 4- لبه كوتاه، 5- مخزندار، 6- شنكش، 7- لبه بلند، 8- ریلكش و 9- فلهبر یا كابوس می‎باشند.

انواع تقسیم بندی ترمز واگن ها مطابق با رقم دوم از سمت چپ شماره واگن است.

1- بدون ترمز، 2- فقط داراي ترمزدستی، 3- فقط دارای ترمز هوایی، 4- داراي ترمز هوایی و ترمزدستی یا در جانب یا در ایوان و 5-دارای ترمز هوایی و ترمزدستی در ایوان و دارای اتاقك ترمزبانی

رقم سوم از سمت چپ در شماره واگن های باری چگونه تعداد محور واگن را مشخص می‎كند؟

رقم 1 مشخصه واگن های 2 محوره، ارقام 2 الي 4 بیانگر واگن های 4 محوره با سیستم ترمز روسی است. ارقام 5 الي 4 بیانگر واگن‎های 4 محوره با سیستم ترمز كنور و ارقام 8 و 9 معرف واگن های شش محوره می‎باشند.

بوژی‎های واگن های باری

بوژی‎های واگن های باری راه آهن جمهوري اسلامي ایران از نظر فريم و معروف‎ترین بوژی ها کدامند؟

الف- بوژی‎های با فريم یكپارچه شامل انواع بوژی‎های 2 و 3 Y و بوژی ‎ 25H است. ب- بوژی‎های با فريم سه تكه شامل بوژی‎های 100 چیني Zk روسی) است.

بوژی های با فريم یكپارچه (فابریكیت) چه اختلافی با بوژی های سه تكه دارند؟

فريم بوژی های یكپارچه از جوشكاری ورق‎های فولادی ساخته شده است. كل مجموعه آن در حكم یك قطعه واحد می‎باشد. جداسازی اجزای بوژی های با فريم یكپارچه از یكدیگر مقدور نیست. در حالي كه اجزای فريم بوژی های سه تكه مرکب است. اجزای این نوع بوژی ها مركب از 2 تير كناری و یك گهواره (بولستر) هستند.  بوژی های سه تكه با روش ريخته گری تولید شده و هنگام تعميرات جداكردن آنها از یكدیگر به سهولت انجام می‎شود.

بوژی‎های باری از چه زیر مجموعه‎هایی تشكیل شده‎اند؟

تمامی بوژی های باری، صرف نظر از نوع و مدل، دارای مجموعه‎های فريم یا اسكلت، سیستم تعلیق، سیستم محدود كننده دوران حول محور طولی خط، سیستم اهرم بندی ترمز، مجموعه چرخ ومحور، سیستم ميرا كننده نوسانات و مكانیزم فرمانپذیری می‎باشند.

نقش بالشتك ها به هنگام حركت واگن چیست؟

وظیفه اصلی بالشتك‎ها محدود كردن دوران واگن حول محور طولی خط می‎باشد. بالشتك‎ها عناصری هستند كه در قوس‎ها نقش مهمي را ایفا می‎كنند. واگن‎ها هنگام عبور از قوس، به دلیل نيروهای گریز از مركز، به سمت بيرون قوس متمایل می‎شوند و حين حركت گردشی در قوس با بالشتك بوژی تماس می‎یابند. به دلیل سهولت حركت نسبی بالشتك واگن روی بالشتك بوژی سطوح آنها به صورت محدب و صیقلي ساخته می‎‎شوند.

چرخ و محور واگن های باری

عوامل اصلي لقی بانداژ چیست؟

  1. عدم دقت در نصب صحیح بانداژ، شامل: الف- رعایت نكردن كیفیت مناسب سطوح بانداژ و دیسك ب – عدم رعایت اختلاف قطر صحیح داخل بانداژ و خارج دیسك ج – بالانس نبودن بانداژ یا دیسك
  2. استفاده پیاپي از ترمز هوایی (تماس كفشك و سطح بانداژ و ايجاد گرمای زیاد)، كه جهت جلوگيري از این مورد، استفاده از ترمز دینامیك توصیه شده است.

در صورت وقوع چه معایبی در چرخ، سير واگن مجاز نمی‎باشد؟

لقی بانداژ، بریدگی (زدگی) چرخ، تیزی پروفیل چرخ، چرخش بانداژ روی دیسك، چرخش محور در دیسك، حركت چرخ روی محور و رسیدن ضخامت چرخ به حداقل میزان مجاز ( خط اطمینان)

چه عواملي كه سبب بریدگی چرخ می‎شوند؟

اعمال نيروی ترمزي بیش از حد به كفشك‎ها به علت خرابي سیستم ترمز، استفاده از كفشك‎های ترمز نامرغوب با ضریب اصطكاك بیشتر از حد مجاز، بسته بودن فلكه ترمز دستی به هنگام حركت واگن، استفاده از ترمز سریع و قرار دادن شير باري/ مسافری در موقعیت مسافری برای قطارهای باری

جعبه یاتاقان چیست و چه وظیفه‎ای به عهده دارد؟

یكی از حساس‎ترین بخش‎های مجموعه  چرخ و محور بوده كه در طرفين آن نصب شده است. جعبه یاتاقان  اجزاي گردنده داخلي از گرد و غبار و عوامل محیطی حفاظت کرده و باعث جلوگيری از خروج مواد روانكارمی‎شود.همچنین نيروی وزن واگن و بار آن را از طریق رولربيرینگ‎ها به سرمحورها و نهایتا خط آهن انتقال داده و سبب تسهیل دوران چرخ و محورها می‎گردد. جعبه یاتاقان‎ها براساس رولربيرینگ‎های به كار رفته در ساختمان آنها به دو گروه تقسیم می‎شوند: 1- جعبه یاتاقان‎های سیلندریكال 2- جعبه یاتاقان‎های اسفریكال

چرخ منوبلوك متشكل از چیست؟

محور و چرخ (منوبلوک)- چرخ بانداژ دار متشكل از محور، هسته، بانداژ و رینگ نگهدارنده

سیستم‎های تعلیق

سیستم‎های تعلیق اولیه و ثانویه کدامند؟

سیستم تعلیق اولیه سیستمی متشکل از فنرهای تیغه‎ای (لایه ای) یا فنر لول و اجزاء مرتبط است. این سیستم مستقیما بر روی چرخ و محور، قرار می‎گيرد.

انواع فنرهای لایه‎ای و ابعاد آنها کدامند؟

الف: فنرهاي لایه‎ای با قوس مثبت (دارای تقعر به سمت بالا) با طول‎های 1100 و 1200 میلیمتر ب: فنرهاي لایه‎ای با قوس منفی (داراي تقعر به سمت پائين) با طول 1200 میلیمتر ج: فنرهای لایه‎ای بدون قوس (قوس صفر) با طول 1200 میلیمتر د: فنرهای پارابولیك 4 لایه با طول‎های 1100 و 1200 میلیمتر و 5 لایه با طول 1100 میلیمتر

دركوپلینگ های اتوماتیك وظیفه هریك از زبانه های بزرگ و كوچك چیست؟

زبانه بزرگ قطعه‎ای است كه در مجاورت فك كوپلینگ قرار گرفته است. در زمان اتصال دو سیستم، زبانه‎ها در كنار یكدیگر قرار گرفته و با پر كردن فضای خالی، عمل قفل كردن دو كوپلینگ را به عهده دارند. همچنين با توجه به اینكه دستگيره فرمان به زبانه بزرگ متصل است. با بالا آوردن دستگيره، زبانه كنار رفته و فضاي خالي را جهت حركت كلي كوپلینگ و در نهایت انفصال به وجود می‎آورد. زبانه كوچك به وسیله  اهرم بندی خود، به زبانه بزرگ متصل بوده و در زمان اتصال دو كوپلینگ به عقب رانده شده و به عنوان یك قفل یا ضامن از حركت زبانه بزرگ جلوگيری می‎كند.

ادامه مطلب
لکوموتیو GM
مطالب آموزشی راه آهن

آشنایی باانواع لکوموتیوهای مورد استفاده در ناوگان راه آهن ج.ا. ایران

نوشته شده توسط مدیر سایت30 آذر 1399

لكوموتیوهای GM

لکوموتیوهای GM که در مدل‎های مختلف در خدمت راه آهن جمهوری اسلامی ایران می باشد. همچنین، در این لکوموتیوها از یک موتور دیزل دو زمانه استفاده شده است. که ترتیب تبدیل انرژی ها لکوموتیوهای GM بشرح ذیل است:

1- تبدیل انرژی شیمیایی حاصل از ترکیب سوخت و اکسیژن هوا در سیلندرهای موتور دیزل به انرژی حرارتی .

2- انرژی حرارتی تولید شده سبب انرژی مکانیکی به پیستون و میل لنگ منتقل و موجب حرکت دورانی آن می‎گردد.

3- انتقال حرکت دورانی میل لنگ به محور ژنراتور اصلی و تبدیل انرژی مکانیکی به الکتریکی .

4- انتقال انرژی الکتریکی حاصل از ژنراتور اصلی به تراکشن موتورها و تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی که سبب حرکت دورانی محور تراکشن موتور می‎گردد .

5- انتقال این حرکت دورانی بوسیله چرخدنده به محور لکوموتیوهای GM که سبب حرکت انتقالی چرخ‎ها شده و نیروی کشش لکوموتیو را تامین می نماید.

 

ردیفمدلتعداد سیلندرتوان مفید به اسب بخارپرخورانیتعداد بوژی و محور
1لکوموتیوهای GM مدل G8 (مانوری)8875سوپر شارژ (بلوری)2و2
2لکوموتیوهای GM مدل G12121310سوپر شارژ (بلوری)2و2
3لکوموتیوهای GM مدل G16161800سوپر شارژ (بلوری)2و3
4لکوموتیوهای GM مدل G18W (مانوری)81000سوپر شارژ (بلوری)2و2
5لکوموتیوهای GM مدل G22W121500سوپر شارژ (بلوری)2و2
6لکوموتیوهای GM مدل GT26CW163000سوپر توربوشارژ2و3

لکوموتیوهای GM مدل G12

لکوموتیوهای GM مدل G12 که به‎منظور حمل قطار و جایگزینی آنها بجای لکوموتیوهای بخاری بین سال‎های 1335 تا 1341 به ناوگان راه آهن ایران پیوستند. این لکوموتیوها از نوع چهار محوره و سبک می‎باشند. روی آنها یک دستگاه موتور دوازده سیلندر (V) شکل خروجینی مدل 5SVC با سیستم انژکتور مستقل نصب است که دارای نسبت تراکم 1 : 16 بوده و با آب خنک می‎گردد.

لکوموتیوهای GM مدل G12 دارای دو سیستم روغنکاری مجزا (اصلی و خنک کننده پیستون) می‎باشند. بناباین، انتهای عقب موتور به یک دستگاه ژنراتور مدل D12 که برق تولیدی آن از نوع DC بوده متصل است که همزمان،  به مصرف چهار دستگاه تراکشن موتور مدل D-47B می‎رسد. این کوپلینگ به یک دستگاه کمپرسور هوا مدل WXO متصل است که به‎ وسیله هوا خنک می‎شود و وظیفه تامین هوای فشرده مورد نیاز لکوموتیو و قطار را بر عهده دارد. سر میل لنگ (جلو موتور) از طریق کوپلینگ باعث حرکت جعبه دنده پروانه خنک کننده رادیاتور آب موتور و یک دستگاه پروانه (ونتیلاتور) مخصوص هوارسانی جهت خنک کردن تراکشن موتورهای بوژی عقب می‎گردد.

یک دستگاه ژنراتور کمکی DC مدل A-7159 باتران 10KW که از طریق کوپلینگ و چرخ دنده در وسط و قسمت عقب موتور نصب شده که وظیفه تامین برق فشار ضعیف جهت تجریک ژنراتور اصلی و شارژ باطری و سایر مصرف کننده های فشار ضعیف را برعهده دارد. همچنین دو دستگاه بلوور که در انتهای موتور و طرفین ژنراتور کمکی نصب شده که نیروی خود را از طریق چرخ دنده رابط از میل لنگ دریافت و هوای مورد نیاز احتراق موتور را تامین می‎کنند.

فضای بین موتورخانه و اطاق راننده لکوموتیوهای GM مدل G12

فضای بین موتورخانه و اطاق راننده، کابین خودکارهای برقی قرار دارد. همچنین در جلوی اطاق راننده، قسمت پایین دارای دماغه تجهیزات و ادوات ترمز و مخزن اصلی هوا است. پس از آن، در بالا مقاومت‎های ترمز دینامیک و پروانه خنک کننده آن‎ها قرار دارد. همچنین، یک دستگاه پروانه (ونیتلاتور) که با محور ژنراتور کمکی از طریق کوپلینگ متصل است که وظیفه آن تولید هوای خنک است. در نتیجه، باعث خنک کردن تراکشن موتورهای بوژی جلو و ژنراتور اصلی می‎شود. هوای خروجی از ژنراتور اصلی به فضای موتورخانه شده است، بنابراین، باعث فشار قرار دادن یک دستگاه موتورخانه می‎گردد. مخزن سوخت در پایین در قسمت زیرشاسی نصب شده که در ادامه، یک دستگاه پمپ برقی جهت انتقال سوخت مصرفی موتور از این مخزن به مدار مربوطه را برعهده دارد.

قسمت فوقانی انتهای لکوموتیوهای GM مدل G12

در قسمت فوقانی انتهای لکوموتیوهای GM مدل G12 چهار دستگاه رادیاتور بصورت سری و موازی قرار دارد، که همزمان، آب خنک کننده موتور در آنها جریان می یابد. در قسمت زیرین آن در قسمت بالای اطاق راننده برق شیپوری و رنگ ناقوسی در زیرشاسی جلو لکوموتیوهای GM مدل G12 سمت راست قرار گرفته است.

اطاق راننده لکوموتیوهای GM مدل G12

اطاق راننده شامل پانل فرماندهی می‎باشد، که تجهیزات فرمان‎های حرکت و دینامیک و مارش و هم چنین ترمزهای سه دنده و شش دنده و کلیدها و نشان دهنده‎ها و روی آن نصب است. ضمناً تجهیزات رفاهی شامل بخاری، منقل، آبسردکن می‎باشد. روی شیشه جلوی راننده و درب ها برف پاکن نصب شده است. علاوه بر این، مخزن شماره دو اصلی هوا و جعبه های باطری ها که شامل هشت عدد باطری اسیدی می باشد که در وسط و پایین شاسی لکوموتیو نصب شده است. همچنین، استارت موتور از طریق سیم پیچ استارت داخل ژنراتور اصلی با برق باطری انجام می‎گردد. این لکوموتیوها دارای دو بوژی دو محوره می‎باشند. بر روی هرکدام موتور الکتریکی (تراکشن موتور) مدل D-47-B نصب شده که نیروی محرکه لکوموتیو را تامین می‎کند. همچنین سیلندرهای ترمز و جعبه های سن و اهرم بندی در هر بوژی نصب شده است.

قسمت انتهای لکوموتیوهای GM مدل G12

در قسمت انتهای لکوموتیوهای GM مدل G12 در راه پله جهت دستیابی به سکوی بغل لکوموتیو و موتورخانه و از قسمت جلو پله قسمت چپ جهت ورود به اطاق راننده و پله سمت راست جهت مانورچی است. هر طرف شاسی عرضی دارای دو تامپون زنجیر و قلاب سپر و همچنین شیر و لوله های هوا می‎باشد.

یادآوری : لکوموتیوهای GM مدل G12 تقریباً از رده خارج شده بود که بازسازی آنها با تغییراتی در اطاق موتور و افزایش توان آن توسط شرکت کویر واگن در دست اقدام می‎باشد. همچنین تعدادی از این لکوموتیوها بازسازی و در سرویس قرار گرفته است.

ادامه مطلب