رحمت الله پوربابایی از مدیران بخش خصوصی، دبیر و عضو هیئت مدیره انجمن صنایع ریلی ایران نیز بر این برنامه ریزی تأکید کرد تا این رویداد در تقویم نمایشگاهی هرساله مجری و نماینده شرکت نمایشگاه های بین المللی سازمان توسعه تجارت وزارت صمت رنگ ببازد. حالا با انتشار پستر «نمایشگاه حمل و نقل و لجستیک و صنایع وابسته»، مجری سابق نمایشگاه پیشین آن را با نام جامع تری معرفی کرده تا در برگیرنده همه شقوق صنعت حمل و نقل باشد و به میدان آمده، هم چنان مدعی است. از قضا برای بخش ریلی نیز حساب ویژه یی باز کرده است. در یک حرکت ناباورانه، با به چالش کشیدن برگزاری «نمایشگاه حمل ونقل ریلی، صنایع و خدمات وابسته» آن هم در سال آینده، معاون خدمات تجاری سازمان توسعه تجارت را نیز با خود همراه کرده است.  از الآن با خط و نشان کشیدن برای برگزار کنندگان «نمایشگاه تخصصی ریلی» در سال آتی گفته است که با توجه به تخصیص فضای مورد نیاز به صنایع ریلی در نمایشگاه حمل و نقل، لجستیک و صنایع وابسته، به نمایشگاه تخصصی ریلی(به صورت جداگانه) مجوز برگزاری نمی دهیم.

در این باره با رحمت اله پوربابایی به گفت و گو نشستیم و او نیز نظرات شخصی و مواضع انجمن را در این باره بیان کرد. با سپاس از ایشان مشروح این گفت وگو را باهم می خوانیم.

• نمایشگاه حمل و نقل و لجستیک

فراخوان نمایشگاه حمل و نقل و لجستیک منتشر شده است. نظرتان در این باره چیست؟

رویداد خوب و مبارکی است. شخصاً از این رویدادها خرسند می شوم. آن ها را به حال صنعت و توسعه مفید می دانم. اما بنا به تجربه، همیشه یک قید را پیش نیازِ توفیق این فعالیت های ارزشمند می دانم «تخصصی!». اگر این رویدادها که انصافاً برگزاری آن ها کار ساده ای نیست.  وقت و انرژی زیادی می برد. تخصصی و حرفه ای نباشند، نه تنها فایده ای برای صنایع نخواهند داشت بلکه پایدار نیز نیستند.  این زیان است هم خرد و هم درنهایت زیان کلان و ملی. امیدوارم روزی برسد که هر ماه و هر هفته از این قبیل رویدادها (البته تخصصی) برگزار شود.

• موضع شرکت راه آهن و انجمن ها

به گفته مسئولین نمایشگاه حدود نیمی از فضای نمایشگاهی به بخش ریلی اختصاص دارد، انجمن ها، شرکت راه آهن ج.ا.ا. و شرکت های ریلی چه برنامه ای برای مشارکت در این رویداد نمایشگاهی دارند؟

پستر این رویداد نیز به انجمن ما رسید. اما با توجه به شرایط اقتصادی و نیز سیاست راهبردی انجمن در مشارکت های نمایشگاهی، ترجیح تمرکز بر میزبانی «نمایشگاه صنایع ریلی» در سال آتی، مشارکت در این رویداد را از دستورکار انجمن صنایع ریلی ایران خارج کرد. البته شرکت ها و انجمن های دیگر مستقل هستند.  بنا به سیاست های درون سازمانی خودشان تصمیم و اعلام نظر می کنند. شرکت راه آهن ج.ا.ا. نیز از این قاعده مستثنا نیست.  از فرایند تصمیم گیری در آنجا بی اطلاعم. با این همه اطمینان دارم که هم شرکت راه آهن ج.ا.ا. و هم انجمن های ریلی و … «نمایشگاه صنایع ریلی» را مهم می شمارند و از خود می دانند.  به یاری خدا در آن نیز مشارکت فعال خواهند داشت. چون سیاست همگرایی انجمن های ریلی و تأکید مدیرعامل محترم شرکت راه آهن ج.ا.ا. بر همراهی و تعامل با بخش خصوصی تا امروز نوید بخش و امیدوارکننده است.  شاهد مثال آن سیاست عدم دخالت در «نمایشگاه صنایع ریلی» و بازگرداندن آن به بخش خصوصی است. در مقابل بخش خصوصی نیز با ارج نهادن به جایگاه پدرانه شرکت راه آهن نسبت به صنعت ریلی با احترام در جهت سیاست های راهبردی صنعت ریلی، برنامه ریزی و گام برخواهدداشت.

• موضع سازمان توسعه تجارت درباره تجمیع نمایشگاه ها

در نشست خبری نمایشگاه لجستیک معاون خدمات تجاری سازمان توسعه تجارت در پاسخ به پرسشی مبنی بر دوسالانه شدن نمایشگاه ریلی و برگزار نشدن نمایشگاه ریلی در سال جاری و اعلام این موضوع از سوی مدیرعامل شرکت راه آهن تصریح کرد: سیاست ما تجمیع نمایشگاه های پراکنده حمل و نقل در یک نمایشگاه است و با توجه به تخصیص فضا به صنعت ریلی در نمایشگاه حمل و نقل، لجستیک و صنایع وابسته، مجوز جداگانه ای برای برگزاری نمایشگاه ریلی در فضای نمایشگاه بین المللی تهران نمی دهیم؟

من هم همین چند روزه شنیدم که عزیزی در پاسخ به موضع مدیرعامل شرکت راه آهن ج.ا.ا، مبنی بر دوسالانه شدن نمایشگاه ریلی اعلام کرده: «مجوز جداگانه ای برای برگزاری نمایشگاه ریلی در فضای نمایشگاه بین المللی تهران نمی دهیم». از سیاست تجمیع نمایشگاه های پراکنده در یک نمایشگاه و… گفته است که موجب تعجب من و خیلی از همکاران شد. البته امیدوارم که این اعلام نظرات هیجانی اصلاح شود چون در این مقوله بی تردید ما از این قبیل رویه و رویکردها گذر کردیم.

اهداف، راهبردها و انتظارات تخصصی از رویدادهای این چنینی که اتفاقاً مورد تأکید مسئولین و نیاز صنعت است نشان می دهد که بازگشت به گذشته(دهه 60) سیاست دولت نیست. ازطرفی از این نوع گفتار و رفتار بوی رانت و فساد می آید. مهم تر از همه در دورانی به سر می بریم که صنعت و تکنولوژی ناگزیر و با سرعت به سمت تخصص گرایی پیش می رود. ما هم گرچه از غافله دنیا عقب تریم، با تلاش و هم افزایی توان جبران این فاصله داریم. اما تشویق سیاست گذار و حاکمیت در برابر اشتیاق حرکت به سمت جلو از سوی فعالان صنعت با این شیوه گفتاری و منش رفتاری بسیار فاصله دارد. البته من قصدی برای موضع گیری له یا علیه موضع سازمان توسعه تجارت ندارم. ولی در مقام دفاع از نمایشگاه «صنایع ریلی» که با همت بخش خصوصی و پشتیبانی صمیمانه بخش دولتی (وزارتین صمت و راه) پس از نزدیک به 20سال با افت و خیز فراوان تا به این نقطه رسیده، انتظار همدلی و همراهی بیشتر می رود. این نه تنها انتظار زیادی نیست بلکه معطوف به نص قوانین، سیاست های تعاملی مدیریت عالی وزارت صمت و تدابیر اعلام شده از سوی دولت نیز هست.

• نمایشگاه صنایع ریلی

چرا «نمایشگاه صنایع ریلی» امسال برگزار نمی شود، اساساً در چه شرایطی است و تغییرات آن در چه مراحلی است؟

با اقتضای شرایط و سیاست تعاملی دولت، همه برنامه ریزی ها و تصمیمات اجرایی این نمایشگاه، پس از سال ها، دوباره به بخش خصوصی بازگشت و  حمایت های بی دریغ مدیریت عالی شرکت راه آهن ج.ا.ا. سرمایه ارزشمندی برای ادامه ی مسیر ماست. به نظرم میزبانی نمایشگاه«صنایع ریلی و خدمات وابسته» برای انجمن یک تکلیف است. این مسئولیت موجب شد با تمرکز کامل، برای آن طرحی نو دراندازیم. بنابراین با بررسی های انجام شده در تعامل تنگاتنگ بخش خصوصی با شرکت راه آهن ج.ا.ا، دفتر صنایع ریلی وزارت صمت، دانشگاه، رسانه های تخصصی و فعالین بخش صنعت مهم و مظلوم ریلی، به یک تصمیم کارشناسیِ مبتنی بر تجربه چندین ساله رسیدیم که زمانبندی نمایشگاه متناسب با راهبرد صنعت تغییر کند و یک ساختار دایمی و تشکیلات منسجم برای نمایشگاه به عنوان «دبیرخانه دایمی نمایشگاه» دایر شود.

• ساماندهی نمایشگاه

چه خوب، این ساختاری که ادعا می فرمایید معمولاً در قواره ی جشنواره ها و رویدادهای معتبر جهانی است، روند این دگردیسی برای نمایشگاه ریلی به چه صورت بود؟

بدون تردید همین طور است. چشم انداز «نمایشگاه صنایع ریلی» یکی از بهترین رویدادهای جهانی(ریلی) در آینده نه چندان دور است. همه تلاش بخش خصوصی در کنار بخش دولتی و با حمایت حاکمیت در این راستا تعریف شده است. از سال گذشته با استفاده فرصت پیش آمده و در تعامل با دیگر انجمن ها به ساماندهی ساختار نمایشگاه در قالب «دبیرخانه دایمی نمایشگاه» پرداخته شد.  طرح اولیه آن آماده و با اخذ نظر و تأیید همه ی عزیزان در «شرکت راه آهن ج.ا.ا،(به ویژه مدیرعامل محترم)، دفتر صنایع ریلی وزارت صمت، دانشگاه، رسانه های تخصصی و فعالین صنعت»، به زودی از تشکیلات «دبیرخانه دایمی نمایشگاه بین المللی صنایع ریلی و خدمات وابسته» رونمایی و این ساختار تثبیت خواهدشد.

در این طرح با جامع نگری از همه ی صاحب نظران و مسئولان (در بخش خصوصی و دولتی) برای برگزاری هر دوره از نمایشگاه، مشورت به عمل آمده است. هریک از تشکیلات و سازمان های دولتی و خصوصی در شورای سیاست گذاری نمایشگاه، نماینده صاحب رأی داشته که با رایزنی و تصویب «سندی مکتوب» در این شورا، ریاست نمایشگاه را در برابر مدیریت برگزاری نمایشگاه مسئول و  از هرجهت پاسخگو خواهند کرد. جزییات برگزاری نمایشگاه با نظارت دقیق رصد می شود تا کاستی ها کمتر و کیفیت برگزاری هرسال ارتقا یابد. شخصاً(با توجه به زحمات همکاران و رعایت ظرایف و دقایق همه جانبه) فکر می کنم این مدل می تواند برای دیگر نمایشگاه های تخصصی الگوی مناسبی بشود.

 موفق باشید و از زمانی که برای این گفت وگو گذاشتید سپاس گزارم.

من هم برای شما آرزوی سلامتی و موفقیت دارم، خدا نگه دارتان.

انجمن صنایع ریلی ایران در نامه ای به معاونت محترم تأمین سرمایه و اقتصاد حمل ونقل شرکت راه آهن ج.ا. با بررسی کارشناسی و مشارکت فعالان بخش خصوصی پیشنهاد ایجاد یک شهرک صنعتی صنایع ریلی در منطقه ایستگاه راه آهن اسلام شهر (آپرین) را داده و تا اخذ مجوزها و ساماندهی آن را نیز وفق دستورالعمل های شرکت شهرک های صنعتی ایران، پذیرفته است.

رحمت اله پوربابایی دبیر و عضو هیئت مدیره انجمن صنایع ریلی ایران در این رابطه گفت: با بررسی های انجام شده و بنا به تقاضای بسیار در بخش های مختلف تعمیر و نگهداری، تجهیز و توسعه ناوگان ریلی و نیاز روز افزون صنعت ریلی، با انجام این طرح و اختصاص حداقل 50هکتار از زمین های محدوده ایستگاه آپرین به آن، انواع خدمات ناوگان در یک شهرک مستقل، منسجم، استاندارد و البته خارج از پایتخت سازماندهی و متمرکز می شوند. با این کار هزینه های ترافیک سربار ایستگاه راه آهن تهران به نحو چشم گیری کاهش خواهدیافت و بخش زیادی از تراکم واگن ها در آن نیز کم می شود.

یک پله در جهت توسعه

رحمت اله پوربابایی دبیر و عضور هیئت مدیره انجمن گفت: البته این ایده در قالب طرح شهرک صنعتی «صنایع ریلی آپرین» در دوران مدیریت پیشین شرکت راه آهن ج.ا.ا هم از سوی انجمن صنایع ریلی ایران به آن شرکت ارائه شده بود. ولی متأسفانه از آن استقبالی نشد و به محاق رفت. اما از آن جایی که ایجاد این شهرک صنعتی از الزامات توسعه ناوگان و ارتقای شبکه خدمات نگهداری و تعمیرات تخصصی ناوگان است.  باعنایت به رویکرد مثبت و حمایت مدیرعامل محترم راه آهن ج.ا.ا از سمن ها و بخش خصوصی، انجمن تصمیم گرفت دوباره این پیشنهاد را مطرح و با استفاده از فرصت پیش آمده در تعاملات مثبت با معاونت ها و مدیران راه آهن ج.ا. آن را پیگیری کند.

وی معتقداست دیر یا زود باید این ساماندهی ایجاد شود تا صنایع ریلی در یک رفرم کارکردی و سازماندهی روزآمد یک پله در جهت توسعه گام بردارند. با نگاهی به آینده و نقش موثر و ناگزیر ترابری ریلی در فرایند لجستیکی اقتصاد، به نظر می رسد این پیشنهاد  یک طرح هوشمندانه و یکی از حلقه های مورد نیاز زنجیره توسعه شبکه و ناوگان در آینده است.

یک برنامه هم افزایی

دبیر و عضو هیئت مدیره انجمن صنایع ریلی ایران در ادامه اظهار داشت: ما در انجمن این بررسی را انجام داده و این طرح را آماده کرده ایم. از جناب آقای دکتر بیرانوند معاونت محترم تأمین سرمایه و اقتصاد حمل ونقل شرکت راه آهن ج.ا. نیز درخواست کردیم تا کارگروه تدوین طرح شهرک صنعتی «صنایع ریلی آپرین» برای توضیحات بیشتر و انجام تفاهمات بعدی در یک نشست حضوری  به ارائه ی تفصیلی آن بپردازد. حالا نوبت این عزیزان است تا تصمیم شان را در این باره به انجمن اعلام کنند. هدف تعامل و همکاری است و بی تردید انجمن ها در مسیر سیاست گذاری کلان حکمرانی و راهنمایی شرکت راه آهن برنامه ریزی و هم افزایی خواهند داشت. چون این شیوه همکاری در نهایت به نفع و مصلحت صنعت خواهد بود.

آمادگی برای اجرا

پوربابایی ادامه داد: به هر روی ما در انجمن اعلام آمادگی کردیم تا در صورت موافقت و حمایت راه آهن با این پیشنهاد، اجرای این طرح را برعهده بگیریم. مطابق با استانداردهای لازم آن را ساماندهی کنیم. در این طرح پیش بینی شده است که براساس اهداف برنامه، با مکانیزم معینی و در اقساط بلندمدت به شرکت های فعال در صنایع ریلی زمین واگذار گردد. آن ها نیز در فازهای مختلف، براساس نقشه ها و پروتکل های استاندارد اقدام به ساخت و تجهیز کارخانجات تعمیرات واگن باری و مسافری کنند. حتی گنجایش ساخت دپوهای تعمیرات مترو و لکوموتیو نیز در آن وجود دارد. که در مجموع با کاستن از مانور واگن های مستعمل در ایستگاه تهران و هدایت آن ها به آپرین از هزینه های هنگفت سربار ترافیکی کم می شود.

یک الگوی مناسب

رحمت اله پوربابایی با مقایسه تطبیقی همه ی گروه های فعال در صنایع ریلی با این طرح افزود. اگرچه باتوجه به وجود بندر خشک ریلی در منطقه ی ایستگاه اسلام شهر (آپرین) و ترافیک سیر قطارها بهترین مکان برای تعمیرات اینجاست. به عبارتی مبداء تشکیل قطار و مقصد تخلیه بار است اما به نظرم این مدل می تواند به عنوان الگوی مناسبی در نقاط هاب ریلی معرفی و با تمرکز صنایع ریلی(حتا سازندگان مجموعه ها) مانند موتور، توربین و ترکشن موتور و… در شهرک های صنعتی مشابه در بسیاری از هزینه کردهای فرایند تعمیر و نگهداری صرفه جویی کرد. الآن پراکندگی این گونه خدمات در شبکه ی ریلی هزینه های بسیار زیادی بابت حمل و نقل در پروژه های تعمیرات و بازسازی به شرکت ها تحمیل می کند.  البته در نهایت و با نگاه کلان، این هزینه ها بر دوش شبکه و راه آهن است.

او در پایان اضافه کرد؛ انجمن در تعامل با شرکت راه آهن ج.ا. از هیچ کوششی دریغ نمی کند و برای ارتقای کمی و کیفی صنایع ریلی استفاده همه جانبه از پشتیبانی شرکت راه آهن ج.ا. را حیاتی می داند.