مقایسه بخش حمل و نقل ریلی با سه بازه زمانی مشابه قبل
گروه مطالعات سیاستگذاری و پایش فضای کسب و کار انجمن صنفی شرکت های حمل و نقل ریلی و خدمات وابسته گزارشی از روند تغییرات برخی شاخصهای مهم بخش حمل و نقل ریلی در بازه زمانی «یکم آذر ماه 1400 تا 30 آبان 1401» منتشر کرده است. در این گزارش به مقایسه بخش حمل و نقل ریلی با سه بازه زمانی مشابه قبل پرداخت.
انجمن معتقد است؛ نبود نظام انتشار منظم آمار از یک سو و از سوی دیگر فقدان نظام درست ارزیابی عملکرد بخش حمل و نقل ریلی کشور منجر به پنهانسازی واقعیتهای این بخش مهم میشود. اینگونه فرصت درمان بحران های فزاینده این بخش را از سیاستگذاران و برنامهریزان میگیرد.
از همین رو ما از دادههایی که در ماهنامههای آماری راه آهن وجود دارد، استفاده کردهایم. با در نظر گرفتن مقایسه عملکرد در این بازه با دوره های مشابه گذشته، تصویری اگرچه نه چندان کامل، اما حاوی مهمترین متغیرهای سازنده چهره بخش حمل و نقل ریلی را میتوان نمایش دادهایم. امیدواریم دستگاههای ذیربط با ملاحظه این گونه تحلیل ها، مسیر رشد اقتصادی – اجتماعی کشور را هموارتر سازند.
شاخصهای بخش باری
در طی این بازه زمانی شاخص تن کیلومتر کل بار ریلی حمل شده نسبت به مدت مشابه قبلی 12 درصد افت داشته است. در همین بازه زمانی شاخص بهرهوری ماهیانه واگنهای باری با کاهش شدید و کم سابقه روبهرو بوده است. این کاهش تا حد 83 هزار تن کیلومتر، افت 16 درصدی را نسبت به مدت مشابه قبلی تجربه کرده است.
شاخص تن کیلومتر بار ترانزیت ریلی حمل شده طی بازه زمانی مذکور ۱۴ درصد نسبت به مدت مشابه قبلی افت داشته است. البته این شاخص نسبت به بازه زمانی یکم آذر ۱۳۹۸ تا سی آبان ماه ۱۳۹۹ و یکم آذر ۱۳۹۷ تا سی آبان ماه ۱۳۹۸ به ترتتیب ۳۳۰ و ۱۰۲ درصد بیشتر بوده است.
شایان ذکر است که سهم بارهای ترانزیتی از مجموع بارهای ریلی حمل شده براساس شاخص تن کیلومتر از سال 1380 تا سال جاری به صورت میانگین 8 درصد بوده است. در بهترین حالت در سال 1383 به 15 درصد رسیده است.
شاخص های بخش مسافری
همچنین در بخش مسافری دو شاخص مسافر – کیلومتر جابجا شده است. بهره وری
واگن های مسافری طی بازه زمانی مذکور نسبت به مدت مشابه قبلی به ترتیب 66 و 65 درصد رشد داشته است. باید توجه داشت که در سال های 1399 و 1400 به دلیل همهگیری ویروس کرونا و الزام فاصلهگذاری در قطارهای مسافری، افت شدیدی در شاخص های بخش مسافری به وجود آمده است. میتوان گفت، رشد آمار این بخش طی چند ماه اخیر به دلیل رفع محدودیت های مربوط به این همهگیری بوده است. اما چنانچه این شاخصها را در دوره مدیریت جدید راه آهن با بازه زمانی «یکم آذر ماه 1397 تا سی ام آبان ماه 1398» مقایسه کنیم، متوجه کاهش 24 و 27 درصدی دو شاخص مسافرکیلومتر جابجا شده و بهرهوری واگنهای مسافری خواهیم شد.
شاخص های بخش نیروی کشش
از مهمترین روندهای چند سال اخیر بخش حمل و نقل ریلی کشور، کاهش جمعیت لکوموتیوهای آماده به کار بوده است. با توجه به آمار موجود در این گزارش طی چند سال اخیر همواره درصد آماده بکاری لکوموتیوها رو به کاهش بوده است. از ابتدای سال 1399 تا کنون حدود 50 دستگاه لکوموتیو باری از چرخه سیر خارج شدهاند. که این به دلیل ضعف تعمیر و نگهداری و همچنین رسوب مطالبات بخش خصوصی نزد شرکت راه آهن ج.ا.ا. بوده است.